Ramiona broniącego się są uwięzione. Gdy tylko atakujący schwyci go za bark i talię/pas, spotyka się z nagłym spiralnym ruchem, posyłającym jego górną część ciała w jednym kierunku a w drugim nogi i resztę. Jego ciało jest niespodziewanie zablokowane, zostaje rzucony na ziemię – najpierw twarz – kończąc prawie za obrońcą, który spogląda na niego w dół ponad jego ramieniem.

Broniący się, jednakże nie jest ani zapaśnikiem, ani judoką, ani mistrzem jiu jitsu. Obrońca jest bokserem Chen Taiji i właśnie użył Lie (rozdzielanie), techniki będącej wizytówką stylu Chen, jednego z najbardziej druzgocących chwytów graplerskich w Chen Taijiquan.

Dobrze znany reprezentant pełnokontaktowego Taijiquan, nowojorski mistrz Ren Guan Yi – protegowany wielkiego mistrza Chen Xiaowanga, obecnego spadkobiercy stylu – wygrał w 1998 zawody Tui Shou (pchających dłoni) wagi ciężkiej w pełnym kontakcie, podczas odbywających się dwa razy do roku międzynarodowych zawodów w Taijiquan w chińskim Henan. Wydarzyło się to niedaleko miejsca narodzin stylu Chen – Chenjiagou. Nieznany większości, sukces Rena w bezwzględnym świecie chińskich pchających dłoni nastąpił dzięki zdecydowanemu prowadzeniu przez jego nauczyciela, wielkiego mistrza Chen Xiaowanga, który sam cieszy się znakomitą reputacją, jako narodowy mistrz Chin w pchających dłoniach wagi ciężkiej.

W Chinach brutalna efektywność chwytów Chen Taiji jest rutynowo pokazywana na zawodach w pełnym kontakcie, gdzie walczący prezentują graplerskie możliwości Taiji.

Jako taki, Chen Taijiquan może być uważany za bliskodystansową sztukę walki na chwyty. Jednak w przeciwieństwie do innych form graplingu, chwyty Chen Taiji są oparte na strukturalnej dynamice chan si gong (energii rozwijania jedwabnego kokonu), wyrażanej przez Fa Ba – Osiem energii Taiji.

„Możliwości” bojowe Taijiquan stylu Chen.

Chen Taijiquan to kompleksowa sztuka walki, która rozwija szereg cech niezbędnych do walki walki wręcz. Oparte na starożytnych metodach walki na pięści, co najmniej 400-letnie i popularne wśród wojskowych w północnych Chinach, Chen Taiji pozostało pełną mocy metodą samoobrony, zachowało w pełni możliwości bojowe z postępującym, logicznym podejściem treningowym dla walczących.

Jak zostało przyjęte za dynastii Ming przez patriarchę stylu generała Chen Wangtinga, i jak naucza dzisiejszy spadkobierca stylu Chen Xiaowang i jego protegowany Ren Guang Yi, adepci stylu Chen przyswajają umiejętności sztuki walki przez pięć różnych poziomów biegłości.

Normalnie, gdy ćwiczący osiągają trzeci poziom, przedstawia im się teorię i techniki Ba Fa.

Są nimi: Peng (rozparcie się), Lu (zmiana kierunku, przytrzymanie i pociągnięcie), Ji (dopasowanie się i pchnięcie), Ahn (przykrycie/objęcie ramion i pchnięcie), Kau (pochylenie lub atak barkiem, kolanem, biodrem), Zhou (schwycenie/złapanie i atak łokciem), Cai (przytrzymanie i skręcenie/ ściągnięcie w dół) i Lie (wejście i rzut od tyłu/rozdzielanie)

Przyswojenie sobie tych ośmiu „umiejętności” przez praktyków stylu Chen służy, jako podstawa do bardziej zaawansowanego graplingu i dźwigni, które są wizytówką Chen Taijiquan. Techniki Ba Fa trenują adeptów stylu Chen w podejściu, które po pierwsze skupia się na koncepcji, a dopiero potem na technice. Służą one bardziej, jako kategorie techniczne, które pomagają w osiągnięciu mistrzostwa w licznych, bogatych technikach składających się na styl Chen Taijiquan. Stąd trening walki Chen polega mniej na poznaniu techniki, a bardziej na kluczowych atrybutach ucieleśniających Ba Fa. To w oparciu o te podstawowe cechy rozwijają się techniki i umiejętności walki Chen Taiji.

Ba Fa w Chen Taiji także wpaja podstawowe cechy w walce, które bezpośrednio kształtują w praktykującym zdolność do graplingu. W szczególności ostatnie dwie umiejętności, Cai oraz Lie, są klasycznym przykładem graplingu w Chen Taiji, który wciela systemowe podejście do zapasów.

Cai: Skręcenie
Spiralna siła tkwi u podstaw większości graplingu w Chen Taiji. Wyszkoleni, zaawansowani praktycy stylu posiadają niesamowitą umiejętność do szybkiego wykręcenia kończyny i/lub ciała przeciwnika praktycznie bez wysiłku. W prawdziwym graplingu/kiedy ramiona walczących stykają się, chwyt i pociągniecie ręki są generalnie używane do pokonania dystansu i wejściu w blisko-kontaktową sferę przytrzymania. Jednak w Chen Taiji, ta początkowa faza graplingu jest wycelowana w znalezienie okoliczności do skręcenia kończyny przeciwnika w sposób, który często sprawia, że niemożliwe staje się dla niego w pełni zajęcie się broniącym. Strategia graplingu Chen Taiji często polega na Cai, jako na na sposobie kontroli w pierwszym stadium zwarcia, kiedy najpierw dochodzi do kontaktu kończyn, na długo zanim ciała rozpoczną zmagania w bliskim, znacznie niebezpieczniejszym dystansie.

Lie: Rozdzielanie
Technika walki będąca wizytówką Chen Taiji. Rozdzielanie opisuje wysoce mylące/rozpraszające podejście do rzutów. Najdokładniej jest opisywana, jako jednoczesne używanie dwóch przeciwstawnych sił. Techniki Lie zwykle skutkują destrukcyjnymi chwytami na głowę, kark i rzutem. W czasie wykonywania Lie, broniący się jednocześnie stosuje dwie przeciwstawne siły po przeciwnych stronach na ciele przeciwnika. To powoduje efekt „rozdzielenia” na ciele przeciwnika. W walce, jest to zwykle rozpoczynane przez niespodziewany krok na zewnętrzną stronę gardy przeciwnika. Wtedy ramię może być poprowadzone w około górnej, tylnej części ciała przeciwnika, skutkując chwytem silnie skręcającym głowę, ramię lub nawet szczękę.

Spiralna Siła i Energia Rozwijania Jedwabiu

Przez lata treningu dokładnego stania, form i ćwiczeń z partnerem zgodnie z wytycznymi, dotyczącymi specjalnej struktury ciała i wzmacnianiu nóg, Chen Taiji stara się zbudować fizyczną strukturę, zdolną do generowania wybuchowej siły spiralnej. Ta unikalna siła jest najpowszechniej wyrażana jako uderzenie fa jing – wybuchowe wyzwolenie elastycznej, rozluźnionej siły, z której słynie Taiji.

Wielu czytelników mających doświadczenie z Chen Taijiquan, może być zaznajomionych z pojęciem „chan si gong”, treningu służącemu do ukucia, ukształtowania takiej właśnie wewnętrznej siły. Chociaż wykracza to poza temat tego artykułu, chciałbym krótko wyjaśnić,  że poza tematem tego artykułu, Energia Rozwijania Jedwabiu jest sposobem w jaki Chen Taiji opisuje i ćwiczy optymalną strukturę mięśniowo – kostną, która zwiększa przepływ energii i jej wykorzystanie/używanie – lub, jak to opisuje Chen Xiaowang, „poczucie przepływu qi (wewnętrznej energii)”. Przypominający spiralne, faliste ruchy larwy jedwabnika, trening Energii Rozwijania Jedwabiu wyzwala wewnętrzną siłę w ciele, skupioną w podbrzuszu lub, inaczej w dantien.

Udoskonalane przez „Rozwijanie Jedwabiu”, Lie i Cai są umiejętnościami, które są najlepszym przykładem graplingu w Chen Taiji. Ujawnione w szczegółach po raz pierwszy przez Ren Guang Yi dla Kung Fu Tai Chi Magazine, techniki oparte na tych dwóch ważnych koncepcjach są miażdżące. Techniki graplingu Lie i Cai, pokazane na dołączonych fotografiach, są zbudowane wokół unikalnego nacisku Chen Taiji na „chan si gong”. W czasie używania Lie i/lub Cai w walce, zawodnik Chen próbuje wykorzystać swój własny moment obrotowy/siłę spiralną, wykonywany wzdłuż strukturalnych kierunków właściwego „chan si gong”, do brutalnego uwięzienia ciała swojego przeciwnika.

Teoria Yin i Yang w graplingu Chen Taiji

Skręcanie leży u podstaw zawijającej natury aplikacji Chen Taiji, tak więc do odczytania, zmiany kierunku i rzutu dla większości faz graplingu w walce. Wykręcenie ciała przeciwnika i/lub jego kończyny w przeciwnych kierunkach może zostać wytłumaczone na podstawowym poziomie, zgodnie z dobrze znaną w Taiji koncepcją przeciwieństw, czyli Yin i Yang.

Stosując się do wytycznych odnośnie „rozwijania Jedwabiu”, praktyk Chen Taiji buduje dobrze wyważony balans sił w ciele. Mechanizm Lie i Cai powoduje sparaliżowanie ciała obrońcy, co wydaje się podobne do mechanizmu zapasów, ale jest zasilane przez moment obrotowy, pochodzący z zawijającego charakteru „chan si gong”. Stąd, gdy dwie strony ciała broniącego się są zmuszone do ruchu w przeciwnych kierunkach, efektem jest olbrzymi moment obrotowy, skutkujący rozszczepieniem lub skręceniem ciała agresora z straszliwą siłą skręcającą.

W efekcie, praktyk Chen zaburza fizyczny balans Yin i Yang przez okrycie/otoczenie jego struktury, delikatnie zakłócając i wybuchowo kończąc starcie. Najpierw czujność przeciwnika zostaje uśpiona przez posturę zbyt Yin, co jest nagle wykorzystywane przez boksera Chen z potężną (Yang) manifestacją siły, która unieruchamia i zwykle kończy walkę zamknięciem/chwytem/zablokowaniem (lock), rzutem lub czymś jeszcze gorszym. Chociaż może to wyglądać,  jak zaawansowane techniki dźwigni w judo, jednak tak nie jest.

Grapling Chen Taiji jest skupiony na wykorzystaniu struktury agresora do unieszkodliwienia jego kończyn i pozostawieniu go bezsilnym, niż na poleganiu na samej technice dźwigni do rzucenia, albo zdobycia przewagi nad przeciwnikiem.

W ten sposób, manipulacja siłami często opisywanymi, jako Yin i Yang jest podstawą graplingu w Chen Taiji. To właśnie w Lie i Cai po raz pierwszy staje się to widoczne, nawet dla nowicjuszy i laików.

Grapling za pomocą Lie i Cai

W dzisiejszych czasach w Chenjiagou (wiosce Chen), sparingi rutynowo skupiają się na podstawowych umiejętnościach Lie i Cai. Poważny adept stylu w wiosce Chen, poświęca lata trenowaniu graplingu, żeby rozwinąć te umiejętności. Po pokazaniu biegłości w treningu pchających dłoni Chen Taiji na piątym poziomie, jest on zaznajamiany z praktycznym zastosowaniem przez sparing w graplingu w pozycji stojącej. Zmusza to ćwiczących do rozwinięcia zakorzenienia, wrażliwości ciała i kończyn, wszystko z równoczesnym hartowaniem ciała i umysłu poprzez agresywny, chociaż bezpieczny treningowy kontakt. Gdy już podstawy stojącego graplingu zostaną wpojone, podczas tego typu sparingu, bokserzy Chen, są wtedy trenowani do wydobycia klasycznych umiejętności, które obejmuje Ba Fa. W tej fazie, większość praktyków Chen zaczyna czuć i używać umiejętności Lie i Cai wcześniej, niż sobie to często uświadamiają. Gdy zaczynają czuć siłę skręcającą w ciele, wtedy stają się zdolni do wcielenia tych umiejętności w życie.

Więc, chociaż fizyczne i intuicyjne odczuwanie siły – szczególnie, jak jest to nauczane przez Chen Xiaowanga – są kluczowe, to pozostaje trudność do nauczenia lub wytłumaczenia, jak odczuwanie wewnętrznej siły prowadzi do aktualnego użycia w walce. Mistrz Ren, jak i autor, wciąż starają się przybliżyć technicznie te pojęcia, zarówno przez swoje nauki, jak i fotografie, jak można zobaczyć w powyższym artykule.

Następujące fotografie wykazują siłę skręcającą, jako nieodłączną w trzech klasycznych graplingowych aplikacjach Taiji, używających Lie i Cai. Przedstawiają one blokowanie ramienia i blokowanie głowy przez Lie, pokazujące technikę rozdzielenia ciała przeciwnika, po czym następuje popisowa technika Cai, która demonstruje efekt skręcenia oponenta. Właściwe wykonanie Lie skutkuje z reguły rzuceniem, podczas gdy aplikacja Cai najczęściej prowadzi do unieruchomienia ciała przeciwnika.

Aplikacja Cai wybrana do tego artykułu, dostarcza jasny punkt widzenia na to, jak wygląda ciało przeciwnika, gdy jego kończyny (i tułów) są skręcone do extremum. Wykręcając ramiona oponenta przez jego ciało w przeciwnych kierunkach, umożliwia Renowi kontrole nad przeciwnikiem, do jego pełnej bezradności lub skręcenia go do rzutu, lub do wyrwania stawów, gdy przeciwnik stawia opór.

Lie należy do ulubionych umiejętności mistrza Ren. Wykazuje on niesamowitą zdolność do łatwego obracania, wprowadzania w ruch obrotowy ciał swoich przeciwników z szybkością typową dla walki w pełnym kontakcie. Mistrz Ren użył technik Lie do zwycięstwa kategorii wagi ciężkiej podczas pełno kontaktowych zawodów Pchających Dłoni w chińskim Wenxianie w 1998 roku. Na sfilmowanej relacja ze zdarzenia (dostępna przez MartialArtsMart.com), mistrz Ren pokazuje swoje użycie Lie podczas różnych walk, czasem przeciwko przeciwnikowi większemu i wyglądającemu na silniejszego, niż on sam. Podczas jednego z pojedynków przeciwko europejskiemu konkurentowi, Ren był w stanie wyrwać się swojemu przeciwnikowi i wykorzenić przeciwnika, prawie wyłącznie przez Lie.

Fotografie technik Lie pokazują, jak Lie może być zastosowane zarówno na kończynach, jak i tułowiu. Pierwsza aplikacja ujawnia mechanizm klasycznej techniki Chen Taiji – blokowaniu ramienia. Mistrz Ren jest pokazany w trakcie „rozszczepiania”, poprzez moment obrotowy stosowany w przeciwnych kierunkach na ramieniu i nadgarstku ręki oponenta. Do wykonania tego manewru, Ren chwyta za tył ramienia autora z pociągnięciem w dół, podczas gdy schwycony nadgarstek oponenta jest kierowany w górę. To powoduje efekt korkociągu, który unieruchamia kończyny i ciało przeciwnika, łatwo czyniąc go bezradnym. Druga technika Lie jest zastosowaniem wysoce charakteryzującym/charakterystycznym dla grapling w Chen Taiji. Występujący tu tylny chwyt za głowę w jednym kierunku, podczas gdy nogi są spychane/podcinane w przeciwnym, tworzy chwyt, który niszczy strukturę co płynnie przechodzi w „wybuchowy” rzut.

Podstawowe umiejętności, złożone (kompleksowe) techniki.

Te pozornie kompleksowe/skomplikowane techniki graplingu są zbudowane na prostych umiejętnościach. To co tkwi u podstaw udanego użycia tych technik to bardzo podstawowe umiejętności zakorzenienia i „Rozwijania Jedwabiu” (Chan si gong). Gdy praktyk Chen jest zdolny do użycia/połączenia swojej wewnętrznej siły z podstawowymi ćwiczeniami postawy Zahng Zhuang, wtedy przechodzi na wyższy poziom do przemieszczanie swojego qi przez ciało z treningiem podstawowych ćwiczeń „Rozwijania Jedwabiu”.

Z wewnętrzną siłą kontrolowaną w trakcie podstawowych postaw, treningu form, pchających dłoni i sparingu będzie pokazywał siłę, wrażliwość i zdolność reakcji nie polegające, na nagromadzonych technikach. Raz wolny od konieczności prób zapamiętania i perfekcyjnego zastosowania technik, adept Chen staje się otwarty na prawie każdą technikę walki bez zbytniego polegania na zbyt wielu (technikach). To jest jakość do której dążą przedstawiciele różnych stylów, podczas gdy w Chen Taiji jest to po prostu uważane za naturalny stan, w tym co jest wysoce postępowym, logicznym systemem walki.

Jako wyrafinowany system walki zawierający uderzenia, kopnięcia, grapling i blokowanie stawów, Chen Taiji kładzie duży nacisk na podstawowe umiejętności ciała, które wzmacniają wszelkie typy i zasięgi bojowych technik oraz podejść do walki. W ten sposób Chen Taijiquan, szczególnie jako sztuka graplingu, nie tylko kształci zapaśnika najwyższej jakości, ale również oferuje trening i koncepcje, które mogą podnieść umiejętności każdego zawodnika.

„Wszytko sprowadza się do Rozwijania Jedwabiu” zapewnia mistrz Ren. I tak, jak jego mentor Chen Xiaowang, mistrz Ren kładzie szczególny nacisk na podstawy ćwiczeń „Rozwijania Jedwabiu” (Chan si gong). Te podstawowe ćwiczenia są fundamentem bojowych umiejętności w Chen Taijiquan – sztuka oferująca pełne potencjału, przekonujące podejście do realistycznego graplingu. Wysoce efektywny system w stojącym graplingu, Chen Taijiquan może równie dobrze zaoferować idealny arsenał dla wojowników szukających sposobu na podniesienie ich ogólnych umiejętności, w najwyższym, zorientowanym na potrzeby ulicy grapplingu.

Strona internetowa autora artykułu: http://www.truetaichi.com.

Autor: Stephan Berwick
polskie tłumaczenie: Przemysław Matwij

Artykuł został opublikowany w KUNG FU MAGAZINE
Wisdom for Body & Mind, Fri, February 22, 2008