Chen Xiaoxing, wielki mistrz Chen Taijiquan, jak większość ludzi związanych z ziemią trzyma się rzeczy prostych i konkretnych. Nie pije alkoholu i łatwo podejmuje decyzje. Jego prostota jest rozbrajająca, szczególnie w gwałtownym świecie sztuk walki. I jest to prostota, która emanuje z jego upodobania do surowości i czystości wiejskiego życia.
Kiedy się urodził około 50 lat temu w Chenjiagou, ojczystej wiosce rodziny Chen w północnych Chinach, miejsce to było ostoją unikalnej rodzinnej tradycji sztuk walki, odizolowane od świata, w centrum obszarów wiejskich prowincji Henan. Dni spędzano koncentrując się na dwóch rzeczach, podstawowych dla przeżycia w Chinach tej epoki – uprawie ziemi i sztukach walki. A przy długiej historii jako ludzie wojska, Chenowie byli szczególnie zależni od sztuk walki. Podczas, gdy prowincja Henan szczyci się dumną historią sztuk walki – oprócz Chenjiagou jest to w końcu również siedziba klasztoru Shaolin -, sama wioska Chen zdołała utrzymać związek z tradycjami sztuk walki poprzez centralne role jakie rodzina, ziemia i samowystarczalność odgrywają w odizolowanych społecznościach wiejskich.
Rodzinne tradycje sztuk walki
Historia sztuk walki w Chinach jest przepełniona tradycjami wywodzącymi się z okolic wiejskich. Praktycznie niemożliwe do zliczenia, skatalogowania, czy czasem nawet do prześledzenia w czasie, chińskie tradycje sztuk walki, są różnorodne i często dość stare. Jak jednak wiele innych starodawnych tradycji ulegają one stopniowemu, ale nieubłaganemu wymieraniu. Nie ważne, czy chodzi tu o wpływy zewnętrzne, zmieniający się styl życia, czy po prostu odejście najlepszych i najbardziej uzdolnionych, rodzinne sztuki walki trwają, ale ich jakość i stałość coraz bardziej podupada.
We wczesnych latach osiemdziesiątych chiński rząd usiłował zarchiwizować tradycyjne sztuki walki. Setki stylów zostały opisane i ułożone w kategorie. Ale kiedy przyjrzano się opublikowanym wynikom tych milowych badań, większość tego co zostało zidentyfikowane i opisane stanowiły układy lub proste formy, a niekoniecznie nienaruszone, kompletne systemy. Było to częściowo związane z tajemnicą, jaką wielu mistrzów roztaczało wokół swoich systemów walki, ale również wynikało ze słabnącej otwartej praktyki tradycyjnych sztuk walki na obszarze Chin, co trwało do późnych lat siedemdziesiątych.
Na szczęście w połowie lat osiemdziesiątych tradycyjne sztuki walki w Chinach zaczęły się ponownie rozbudzać. Mistrzowie rodzinnych sztuk walki mieszkający w środowiskach wiejskich, uwolnieni od rządowego zakazu, zaczęli publicznie prezentować swoje umiejętności i bardziej otwarcie nauczać. Jednak mimo tego mile widzianego trendu, to jednak mieszkańcy miast przodują w prezentowaniu swoich umiejętności w sztukach walki, umiejętności często mających swoje korzenie w wioskach ich przodków.
Nie powinno się jednak nie doceniać upartej niezależności, którą rodzą tereny wiejskie. W Chenjiagou walka o przetrwanie, szczególnie podczas okresów politycznych i społecznych zmian, rodziła pokolenia stwardniałych w boju wojowników, których siła została ukuta przez tradycje sztuk walki, które zdały test czasu. Do dziś ich potomkowie szczycą się głęboko opartymi w tradycji poczuciem dumy i etosem sztuk walki, zrodzonymi w krajobrazie pól Chenjiagou.
Chen Xiaoxing, ostatni wielki mistrz z wioski?
Nie jest więc niespodzianką, że Chen Xiaoxing twierdzi, „Naprawdę nie czuję potrzeby wyjeżdżania z Chenjiagou. Jest tu wszystko czego potrzebuję.” Teraz, kiedy chiński rząd zezwala na własność prywatną, rozwijająca się szkoła sztuk walki, oryginalnie zapoczątkowana przez bardzo szanowanego Chen Zhaopei i zbudowana we wczesnych latach osiemdziesiątych, jest teraz w całkowitym posiadaniu Chen Xiaoxinga. Z tą budowlą pod pełną kontrolą rodziny Chenów, którzy wywodzą się bezpośrednio od wielkiego siedemnastowiecznego mistrza Chen Chanxinga (nauczyciela Yang Luchana i człowieka, który ukształtował Chen Taiji w układy, w których przetrwało do dzisiaj), Chen Xiaoxing jest uzbrojony w instytucję, opartą na tradycjach rodzinnych i unikatowo ulokowaną, która może zaoferować zainteresowanym smak tego, co naprawdę oznacza bycie wojownikiem Chen.
A co to tak naprawdę oznacza? Połączenie w jedną całość podstaw treningu sztuk walki i codziennego życia. Uczniowie w Chenjiagou nadal trenują w prostym otoczeniu, skoncentrowanym na uprawie roli i sztukach walki. W ciągu dnia można zobaczyć wieśniaków, jak ćwiczą swoje układy na farmach, dziedzińcach i odwiecznych polach, używanych od pokoleń, jako place treningowe. A więc chociaż szkoła stała się centrum treningu Chen Taijiquan, jej atmosfera jest nadal przepojona silnym duchem odwiecznego wiejskiego stylu życia, skoncentrowanego na rodzinie, uprawie roli i ćwiczeniach sztuk walki.
Jako obecny główny mistrz Chenjiagou, Chen Xiaoxing (młodszy brat znanego na całym świecie Chen Xiaowanga), jest obecnie być może najlepszym przykładem niezniszczalnych kultywowania rodzinnych sztuk walki w Chinach. Chociaż niektórzy dzisiejsi mistrzowie mówią o swoim przywiązaniu do rodzinnych tradycji sztuk walki, Chen Xiaoxing zastanawia się, czy naprawdę myślą to co mówią. Podczas swojej niedawnej, pierwszej w USA, wizyty stwierdził „Słyszę o mistrzach przypisujących sobie ochronę tradycji sztuk walki w okolicach wiejskich, ale nie wiem na ile tak naprawdę są szczerzy.”
Z podziwem opisuje, obecnie dobrze znaną, historię o tym, jak jego przodek Chen Zhaopei bez czyjejkolwiek pomocy ocalił praktykę sztuk walki w swojej wiosce i jak później osławiony Chen Zhaokui (syn legendarnego Chen Fake’a i wuj Chen Xiaoxinga) zawsze niezawodnie wracał do wioski Chenów, przynajmniej raz w roku, aby trenować nowe pokolenia. To właśnie ich oddanie rodzinnej tradycji inspiruje Chen Xiaoxinga do zostania w Chenjiagou i utrzymywania przy życiu rodzinnych tradycji sztuk walki w miejscu swoich narodzin.
Główny trener sztuk walki w rodzinnej wiosce
W dzisiejszych czasach wyłania się on jako być może ostatni ze swojego rodzaju, który nadal trenuje mieszkańców wioski (i coraz częściej także przybyszów z zewnątrz) w wiosce swoich narodzin. Jego przekonanie do pozostania w rodzinnym otoczeniu jest zarówno praktyczne, jak i duchowe. Fizyczna izolacja Chenjiagou dostarcza, coraz rzadszego w dzisiejszych czasach, środowiska dla czystego, nieskomercjalizowanego treningu sztuk walki. Sama wioska przyciąga przybyszów z Chin i całego świata, poszukujących szansy przeżycia skoncentrowanego treningu, który pozostał praktycznie niezmieniony od przynajmniej 300-400 setek lat. Chen Xiaoxing nadzoruje trening rosnącej liczby młodych adeptów, którzy wyróżnili się w zawodach i nauce. Często zabiera głos w sprawie profesjonalizmu treningu w wiosce Chenów dla tych, którzy poszukują umiejętności na wyższym poziomie. Chen z entuzjazmem opisuje typowy ośmiogodzinny dzień treningu, jaki muszą znosić w wiosce Chen poważnie traktujący naukę adepci. Trening obejmuje ćwiczenia postawy/stania, intensywny trening form i mnóstwo ćwiczeń walki wręcz, które są oparte na grapplingu i obejmują bolesny trening qinna (sztuki blokowania stawów). Inaczej, niż wielu innych nauczycieli sztuk walki, którzy starają się uprościć i złagodzić reżim treningu dla amatorów, Chen Xiaoxing wyraźnie twierdzi, że poziom trenującego jest dyktowany przez jego trening.
Taki trening jest budowany wokół centralnych elementów takich jak postawa, forma i sparring. Ćwiczenia postawy są oparte na godzinach spędzonych na Zhang Zhuang lub ogólnych ćwiczeniach stania, po których następuje wyczerpujący trening form. Standardowy trening form w Chenjiagou polega na przećwiczeniu przynajmniej 10-20 powtórzeń Lao Jia Yi Lu (pierwszej formy „starego stylu”). Licząc, że prawidłowe wykonanie jednej formy zabiera około 12 minut, typowe w Chenjiagou jest spędzenie połowy dnia tylko na tych ćwiczeniach! Nauczyciele często nawet nie zaczynają poprawiać form trenujących uczniów, dopóki nie wykonają oni przynajmniej 10 powtórzeń Yi Lu. Sparring jest ćwiczony w oparciu o „5 Poziomów” treningu pchających dłoni Chen Taiji . Po spędzeniu długich godzin na ćwiczeniu podstawowych pchających dłoni, trenujący rozpoczynają pionowy/stojący trening graplingu w celu zbudowania zakorzenienia, zrelaksowanej/rozluźnionej siły i umiejętności neutralizacji. Na tych fundamentach klasycznego treningu, syn Chen Xiaoxinga – Chen Ziqiang, międzynarodowy mistrz pchających dłoni w pełnym kontakcie, trenuje młodych zawodników, aby stworzyć przyszłe pokolenie zwycięzców Chen Taiji Sanda (wolnej walki w Taijiquan) – (patrz filmy Finałowa zwycięska walka Chen Ziqianga w zawodach San Shou (sanda) – Chiny 2010 [https://www.youtube.com/watch?v=PaC1gyrygms] lub film San Shou Tuishou with Chen Ziqiang w szkole w Berlinie [https://youtu.be/Gb_CC3GE18M] lub film Chen Tai Chi (Taijiquan) Fight Free Spar. 陳自強 Chen ZiQiang w szkole w Denver [https://www.youtube.com/watch?v=dTP16HPFMms] – przypis EJ).
Taka praktyka sztuk walki, oparta na instynkcie przeżycia, jest poważną sprawą. A Chen Xiaoxing, który nadzoruje trening wszystkich rozwijających się w wiosce Chen zawodników jest spadkobiercą tego profesjonalizmu. Ponieważ mało podróżuje i jest zagorzałym „domatorem”, początkujący zawodnicy – szukający wglądu w to, czym naprawdę jest autentyczny trening sztuk walki z wioski Chen, mogą to najlepiej zobaczyć na przykładzie Chen Xiaoxinga. Jego podejście do treningu Taiji jest praktyczne, pełne mocy i oparte na instynkcie przeżycia, na którym polegali starodawni mistrzowie sztuk walki.
Popularyzacja Sztuk Walki z wioski Chen
Podczas ostatniego seminarium w USA Chen Xiaoxing nie ukrywał swojego entuzjazmu do demonstrowania pełnych mocy technik walki swojej rodzinnej sztuki. Jego dynamiczne Qinna i jego umiejętności wykonywania płynnych, zakorzenionych pchających dłoni zadziwiły uczestników seminarium, przyzwyczajonych do bardziej statecznych, konserwatywnych instrukcji. Chen Xiaoxing demaskuje śmieci, które czasem uchodzą za „tradycyjne” sztuki walki. Jest on teraz gotowy, aby zanieść swoje przesłanie autentycznej, niesfałszowanej klasycznej sztuki walki poza swoją rodzimą wioskę. Wraz z postępującym rozwojem swojej szkoły, zachęca uczniów ze wszystkich krajów świata do zamieszkania i uczestniczenia w treningach w tej zasłużonej instytucji. Jako ostoja rodzinnych tradycji sztuk walki rodziny Chen, poprzez rosnące uczestnictwo zawodników z różnych krajów, szkoła prowadzi do bezprecedensowej popularyzacji tradycji sztuk walki, tak łatwo ginących w dzisiejszych czasach.
Od wszystkich uczniów w tej szkole, zarówno lokalnych, jak i zagranicznych, oczekuje się uczestnictwa w czynnościach typowych dla życia wiejskiego zawodnika. Chociaż nie wymaga się, aby przybysze z zewnątrz uprawiali ziemię, czy pomagali wokół szkoły jest to mile widziane. A przy najbliższym terenie zurbanizowanym oddalonym o 30 minut jazdy samochodem, tylko najbardziej odporni decydują się zostać w Chenjiagou, aby doświadczyć stylu życia zawodników z rodziny Chen, który pozostał praktycznie niezmieniony, z wyjątkiem swojej skali, od naprawdę długiego czasu. Chen Xiaoxing jest obecnym dobrym duchem stojącym za sukcesem szkoły tym, który wiąże nierozerwalnie Chenjiagou z tradycjami walki, obecnie dostępnymi dla wszystkich, których to szczerze interesuje.
Patrz też – Film 5. Dokument o stylu Chen Taijiquan z Mistrzami Chen Xiaoxingiem i Chen Xiaowangiem (archiwalne zdjęcia ćwiczeń uczniów stylu Chen a także form, w tym ruchów wybuchowych (faijigów) oraz zastosowań z pchających dłoni oraz technik quinna w wykonaniu Wielkiego Mistrza CXW) oraz
Film 6. Film o stylu Chen taijiquan z rodzinnej wioski Chenjiangou jako pierwotnym, oficjalnie uznanym i historycznie popartym miejscu narodzin stylu taijiquan – przypis EJ.
Film 9. Archiwalny film z roku 1981, z pobytu delegacji Japończyków w wiosce Chenjiangou. Demonstracje form w wykonaniu lokalnych mistrzów stylu Chen w tym Chen Xiaoxinga i Chen Xiaowanga – przypis EJ.
Strona internetowa autora artykułu: http://www.truetaichi.com.
Autor: Stephan Berwick
polskie tłumaczenie: Marzena Matwij
przypisy: Edyta Jost
Artykuł został opublikowany w KUNG FU MAGAZINE
Wisdom for Body & Mind, February 04, 2008